Column van Marianne Kootstra over een schrijfcursus op Terschelling
Nog maar net vijf dagen met prepensioen kwam Marianne Kootstra in oktober naar Terschelling voor de schrijfcursus Eilander portretten. Het resultaat van haar deelname was eerder op deze site te lezen onder de titel Een foute taal bestaat niet.https://overtwad.nl/content/de-folkshegeskoalle-van-betze-en-jantje-stienstra-eilander-portret/ Ook schreef ze een column, over de opdracht, de deelnemers, de plek en vooral over de drijvende krachten achter de volkshogeschool.
Achterom
Als kind stuurde ik verhaaltjes in, voor de kinderpagina van de Friese Koerier. Voor elk verhaal kreeg je een cadeautje: kleurpotloden, een boekje of een knutselpakketje. Na zes keer was je een professional en kreeg je een certificaat als Kleine Koerier. Ik prikte het certificaat op het behang en wist zeker dat ik later schrijfster zou worden.
Nu, vijf dagen met prepensioen, ben ik op Terschelling voor een schrijfcursus. We schrijven Eilander portretten en als we door de ballotage komen komt het portret op de website. Het mooiste verhaal haalt de krant. Over het honorarium blijft het stil.
We zijn met veertien amateurs: dichters, beleidsnotaschrijvers, shantykoor-dirigenten, liedschrijvers, storytellers, dagboekschrijvers, Waddenzeekenners. Van de blogschrijver en de journalist leren we de kneepjes van het vak. Metaforen, clichés, show don’t tell, de vijf W’s, sfeer, directe of indirecte rede, verboden woorden. Voel ik me als een vis in het water of als een pindarotsje in de branding?
Assertief ben ik de eerste die roept wie ze graag wil interviewen. Ik win de hoofdprijs: de directeur van de Folkshegeskoalle, Jantje Stienstra, is voor mij. Ik lees me in en stel me dan voor: prachtige verhalen, diep-Fries. Ik voorzie puntenverlies als ik me voorstel in het Nederlands. En gek, de website noemt Betze, haar man, als directeur.
Fries is de taal van mijn jeugd, van ons gezin. Op het schoolplein sprak ik Stellingwerfs, in de klas, op de middelbare school en later op het werk Nederlands. In Groningen raakte mijn moederstaal volledig op de achtergrond. De klanken van het Fries roepen nog steeds het thuisgevoel op. Maar met mijn Zuidoosthoekse tongval, het ontbreken van de harde g en mijn Hollandismes voel ik me onzeker bij Friezen die geef Frysk, goed Fries, spreken.
Net als vroeger kom ik achterom, roep “Follek” en word hartelijk ontvangen door Jantje en Betze. Koffie aan de keukentafel, met wat lekkers erbij. Ik stel me voor, claim mijn Friese oorsprong, en bereid ze er alvast op voor dat ik straks graag op het Nederlands overga.
Ik krijg mijn prachtige verhalen. Hoe ze elkaar leerden kennen op Simmerkamp van de Fryske Jongerein en meer dan dertig jaar de Folkshegeskoalle runden. Hoe ze, met twee kleine meisjes, eerst in een klein bunkertje woonden; vochtig, donker, schimmelig. Hoe de Volkshogeschool zich ontwikkelde van Fries Propagandacentrum tot broedplaats voor streektalen. En nee, Jantje was niet de directeur. Als ‘vrouw van’ verdiende ze haar eigen kost en inwoning met de organisatie van de volledige huishouding. Geen loon en geen pensioen. Maar ze wordt overal in één adem genoemd met Betze. In praktijk waren ze samen directeur en had Jantje een grote rol. Ik geniet. Dat ik op het Nederlands over zou gaan ben ik al lang vergeten.
Nog vol van het gesprek loop ik naar de bibliotheek van de Folkshegeskoalle zoek naar boeken en plaatjes uit de tijd dat Jantje en Betze daar begonnen. Ik vind een folder met het cursusaanbod van nu. Ik zie een cursus Fries
Marianne Kootstra, Groningen, november 2020; voor meer werk van haar zie: https://www.haaljeverhaal.nl
Eilander portretten, cursus en serie artikelen
Van 5 tot 9 oktober 2020 volgden veertien mensen uit heel Nederland in de Folkshegeskoalle Schylgeralân, de volkshogeschool van Terschelling, een schrijfcursus onder de titel Eilander portretten. In enkele dagen werden de cursisten voorbereid op een interview met een bewoner van het eiland die vrijwel zijn of haar hele leven op dit Waddeneiland heeft doorgebracht. De cursus wordt in oktober 2021 herhaald. Meer informatie op onze site “schrijfcursus Terschelling 2021”.
Henk Tameling, docent Stichting Over ’t Wad
