Kapitein op zee en gezagvoerder aan de wal. Eilander portret van Klaas van Urk door Loes Ronner
Bij binnenkomst in het verlaten hotel kijk ik meteen recht in de ogen van zeerover Claes Compaen. Het houten beeld houdt mijn blik zo stevig vast dat het moeite kost me los te rukken en op zoek te gaan naar de Klaas waar ik voor kom: Klaas van Urk, eigenaar van hotel Claes Compaen en oud-wethouder van Terschelling. Het is stil in het hotel, er is geen mens te zien, er zit niemand achter de balie. Ik druk op een bel en na enige tijd hoor ik gestommel. Er gaat een deur open en een rijzige, oudere man kijkt mij taxerend aan: “Ja, wat kom je doen?”
Klaas vertelt me over zijn leven en hij bepaalt de koers van ons gesprek. Hij was meer dan dertig jaar op zee en bevoer alle wateren van Oost tot West. Eerst als boordwerktuigkundige – opgeleid op de zeevaartschool in Terschelling – bij de koopvaardij, op olietankers, containerschepen en later als kapitein op zijn eigen schip, de Challenger. Hij beleefde veel. Tijdens de oorlog tussen Israël en Egypte lag zijn schip in het Suezkanaal midden tussen de strijdende partijen en vlogen de kogels over zijn hoofd. Hij maakte lange dagen aan boord: “Twaalf uur op en twaalf uur af.” Was nooit thuis.
In 1986 gooide hij het over een andere boeg, verkocht de Challenger en begon samen met zijn vrouw Harmke hotel Claes Compaen in Midsland. Het hotel – met Klaas aan het roer – werd de vaste aanlegsteiger voor trouwe gasten, die hier vaak al meer dan twintig jaar komen. Klaas en Harmke delen met hen vreugde en ellende.
Niet alleen op het water maar ook op zijn eiland staat Klaas aan het roer. Dat merk ik als hij vertelt over zijn tijd als voorzitter van Avondrood en er geen plek was voor demente ouderen in het verzorgingstehuis. “Die arme stakkers konden niet op het eiland blijven, daar moest ik wat aan doen.” Hij maakte zich er sterk voor dat Terschelling hen een veilige haven ging bieden.
Klaas is altijd kapitein gebleven ook na zijn carrière op zee. Al snel vroeg het CDA hem raadslid te worden en later ook wethouder. Er was veel te doen en “dat moest Klaas van Urk maar regelen.” Het was niet altijd eenvoudig met het schip Terschelling de juiste koers te varen. Er was veel tegenwind. Terschelling vormt één gemeente maar er zijn twee overheersende windrichtingen: oost en west.
Na zijn politieke carrière kreeg Klaas veel voor elkaar. Hij haalt een handgeschreven A4tje voor de dag en noemt: een nieuw voetbalveld, een medisch centrum, strandovergangen met betonnen platen in plaats van zand, kinderopvang, aanpassingen aan de jachthaven waaronder speeltoestellen waar al gauw kinderen van het hele eiland kwamen spelen en de restauratie van de monumentale schuur van de strandvonder. “Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar sommige dingen, dat vind ik zo jammer ………”
Klaas vertelt dat Terschelling vroeger net zo groot als Texel was. Een flink deel van het eiland is opgeslokt door de zee. Hele dorpen zijn verdronken. Klaas wil zijn eiland, zijn schip beschermen tegen verdere afkalving en hij schetst een vergezicht voor een nieuwe dam met een haven op een zandplaat in het wad. Het maakt hem niet uit dat deze plaat midden in Natura 2000 gebied ligt want volgens hem hoort die bij het eiland. Hij heeft een plan ingediend maar ook nu is er weer veel tegenwind. Klaas recht zijn rug en staart in de verte. Hoe kan hij zijn schip Terschelling naar de veilige haven loodsen?
Auteur: Loes Ronner
Loes Ronner, de auteur van dit portret midden voor
Eilander portretten
Van 5 tot 9 oktober 2020 volgden veertien mensen uit heel Nederland in de Folkshegeskoalle Schylgeralân, de volkshogeschool van Terschelling, een schrijfcursus onder de titel Eilander portretten. In enkele dagen werden de cursisten voorbereid op een interview met een bewoner van het eiland die vrijwel zijn of haar hele leven op dit Waddeneiland heeft doorgebracht. Hieronder het resultaat van de interviews in de vorm van een geschreven portret en een column.
Henk Tameling, docent/Stichting Over ’t Wad
