illustratie: Natuurmonumenten
De Marker Wadden zijn vijf nieuwe, onbewoonde natuureilanden in het Markermeer. Ze hebben een oppervlakte van ongeveer 800 hectare, ruim 1 procent van het hele Markermeer. De Marker Wadden maken samen met de Oostvaardersplassen en de Lepelaarplassen deel uit van Nieuw Land, het nieuwe Nationaal Park dat in 2018 is geopend.
Waar liggen deze nieuwe wadden?
Vier kilometer ten zuiden van de dijk tussen Enkhuizen- Lelystad, aangeduid met de Houtribdijk of de Markerwaarddijk.
illustratie: NRC
Waarom worden deze nieuwe ‘wadden’ aangelegd? Om de natuur te herstellen van het Markermeer. Het water was ernstig verontreinigd en de vis-en vogelstanden gingen de laatste decennia hard achteruit. Op de bodem lag en ligt nog voor een deel een metersdikke laag slib. Dit is niet alleen nadelig voor het bodemleven, maar ook voor vogels: bij harde wind woelt het water het slib los, waardoor ze onvoldoende zicht hebben om vis te vinden.
De afsluiting van de Zuiderzee met de Afsluitdijk ruim 80 jaar geleden en het ontstaan van het Markeermeer in 1976 met de aanleg van de Houtribdijk leidde tot een vrijwel visloze bak zoet water. De natuurlijke oevers waren zo goed als verdwenen en de bodem had een dikke slibdeken gekregen. De vogels vertrokken uit het gebied wegens gebrek aan vis en schelpdieren. Door verbetering van de bodem- en waterkwaliteit moet de aanleg van deze natuureilanden zorgen voor nieuw leven in het Markermeer.
Er is ook een ‘hoger’ doel: Het nieuwe natuurgebied moet een van de projecten zijn die Nederland helpen te voldoen aan de doelstellingen van Natura 2000.
Hoe zijn ze gemaakt?
Voor de aanleg van de eilanden wordt zand, klei en slib uit het Markermeer zelf gebruikt waardoor op die manier de helderheid van het water vergroot.
Uitkijktoren Steltloper
Klopt de naam van ‘wadden’ hier eigenlijk wel?
In de letterlijke betekenis niet: het is geen doorwaadbaar gebied met getijdenwerking. De bedenkers van het plan gebruiken de term van ‘wadden ’ meer in overdrachtelijk zin.
Waaruit bestaan de Marker Wadden?
- 30 miljoen m2 zand, klein, veen en slib
- Wandel- en vlonderpaden van totaal12 kilometer
- Een haveneiland van 250 ha voor charters, zeil- en motorboten
- Vier vogelkijkhutten: de Lepelaar, de Steltloper, de Duikeend en de Aalscholver
- Een recreatiestrand en binnenkort: een restaurantje
Wat is er te zien?
Ontelbare geel bloeiende pollen moerasandijvie, bontbekplevieren, rietgorzen, bergeenden, kemphanen, grutto’s, bonte strandlopers, slobeenden, wintertalingen en meer dan tienduizend zwarte sterns en oeverzwaluwen.
Zijn de Marker Wadden open voor het publiek?
Een eiland is sinds 2018 open voor het publiek. Vier eilanden zijn alleen voor wetenschappers toegankelijk.
Wie zijn de belangrijke partijen in dit project?
Natuurmonumenten (initiatiefnemer) en Rijkswaterstaat.
Wat kost de aanleg van de Marker Wadden?
De kosten van de vijf eilanden zijn geraamd op 75 miljoen euro. Een eventueel latere, verdere uitbouw van de eilandengroep zou nog eens 225 miljoen euro gaan kosten.
Wie betaalt het?
De overheid, namelijk Europa, het rijk (twee ministeries), twee provincies en een gemeente (Lelystad) en particulieren: de Postcode Loterij en Natuurmonumenten. Deze organisatie kreeg 15 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij voor het project. Daar kwam 30 miljoen euro van het rijk bij.
Hoe kom je er?
Met een schip zo’n twee uurtjes varen vanaf Enkhuizen, Lelystad en of Hoorn. Vogelbescherming, Fogol en Natuurmonumenten verzorgen boottochten met excursies. Fietsen en andere vervoermiddelen, kitesurfen, windsurfen, vliegen met drones zijn niet toegestaan.
