Bij de ramp met 350 containers van het schip MSC Zoe komt de vraag naar boven drijven van wie de Wadden zijn. De eerste, natuurlijke reactie is: van ons allemaal. Wij kunnen er allemaal van genieten maar wij gaan er als burgers in de dagelijkse praktijk niet over. Het Wad is van het rijk, in de persoon van ministers en staatssecretarissen, gecontroleerd door het parlement.
Wie beheren de wadden? Ministers met hun ambtenaren, Staatsbosbeheer, drie directeuren van natuur- en landschapsorganisaties en tienduizenden stille krachten op de eilanden, in het bos, op het water, achter een beeldscherm, aan een vergadertafel, ergens in de polder, Wie en wat doen er toe in het Waddengebied?
Over ‘t Wad: Een overzicht, onderverdeeld naar beleid, beheer en beïnvloeding.
Beleidsbepaling
De Tweede Kamer beslist uiteindelijk over het Nederlandse rijksbeleid over de Wadden. Omdat de Waddenzee een internationale zee is, beslissen de parlementen van Duitsland en Denemarken en het Europese parlement ook mee.
De volgende organisaties en instellingen in denken en praten in allerlei stadia mee over het te ontwikkelen beleid.
- Coalitie Wadden Natuurlijk, bestaat uit
Waddenvereniging, Vogelbescherming Nederland, Landschap Noord-Holland, It Fryske Gea, Stichting Het Groninger Landschap, Stichting WAD, Vereniging Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer
- Europa: Unie en Commissie
- RCW: Regiecollege Waddengebied
- Provincies Fryslân, Noord-Holland en Groningen
- SWP: Stuurgroep Waddenprovincies
- Staten Generaal: Leden van de Eerste en Tweede Kamer
Beheer
Het beheer van het Nederlandse Waddengebied – bewoonde en onbewoonde eilanden, zandplaten, zee en kustgebieden- is versnipperd en verdeeld over particulieren en (semi-) overheden. De waddengebieden zijn over zeker zes beheersorganisaties verdeeld en wel als volgt:
- De rijksoverheid: Rijkswaterstaat ( watergebieden) en dienst Domeinen ( staatsbossen en natuurgebieden)
- Landschapsorganisaties: It Fryske Gea (’t Oerd , Ameland) en Landschap Noord Holland: (Balgzand, Razende bol)
- Natuurorganisatie: Natuurmonumenten (Nationaal Parken Schiermonnikoog en Lauwersmeer, Griend, Richel)
- Semi-overheid: Staatsbosbeheer (Vlieland, Terschelling, Texel, Rottum, Ameland, Engelsmanplaat, Lauwersmeer)
En dan hebben we het nog niet eens over de gemeentelijke en provinciale overheden en particulieren die ook grond in het waddengebied beheren.
De Top 3 van de landschapbeheerders op basis van de hoeveelheid beheersgronden in het waddengebied ziet er als volgt uit.
Beheersorganisatie | Beheersgebieden |
1.Staatsbosbeheer | Eigendommen op Vlieland, Terschelling, Texel Rottum, Ameland, Engelsmanplaat, Lauwersmeer. |
2.Natuurmonumenten | Nationaal Park Schiermonnikoog, Nationale Park Lauwersmeer, Griend en de Richel bij Vlieland |
3.Landschappen | ’t Oerd, Balgzand, Razende bol. |
De beheersorganisaties, in alfabetische volgorde:
Beheerraad Waddenzee
Coalitie Wadden Natuurlijk
Gemeenbesturen: zie waddengemeentes
Haveneigenaren
Hulpverlenersorganisaties
Landschappen, provinciaal (3x)
It Fryske Gea, ’t Oerd Ameland
Landschap Noord Holland: Balgzand, Razende bol
Ministerie van Binnenlandse Zaken: waddengemeentes
Ministerie van Landbouw, natuur en voedselkwaliteit : trilateraal overleg met Duitsland en Denemarken
Ministerie van Defensie: militaire oefeningen op Vliehors en Lauwersmeer
Ministerie van Economische zaken en Innovatie: mijnbouwwet (gaswinning)
Ministerie van Financiën: Inkomsten gaswinning naar Waddenfonds
Ministerie van Infrastructuur en waterstaat: planologie
Ministerie van OCW: onderwijs op waddenscholen basis- en voortgezet onderwijs
Natuurmonumenten: beheer Nationaal Parken Schiermonnikoog en Lauwersmeer, verder Griend, Richel
Provincies Fryslân, Noord-Holland en Groningen
RCW: Regiecollege Waddengebied
Rijkswaterstaat: havens, zeegebied
Staatsbosbeheer
Staatsbosbeheer is beheerder of medebeheerder in 17 van de 20 nationale parken in Nederland. Als uitvoeringsorganisatie én als deskundig beheerder van het nationale groene erfgoed geeft Staatsbosbeheer invulling aan internationale verdragen en richtlijnen en de versterking van de economische en toeristische betekenis van te selecteren gebieden.Bv grondeigenaar op Vlieland, Terschelling, Texel Rottum, Ameland, Engelsmanplaat, Lauwersmeer
SOVON vogelonderzoek
SWP: Stuurgroep Waddenprovincies
Waddenfonds
Waddengemeentes
Waddenkustgemeentes
Beleidsbeïnvloeding
De volgende organisaties zijn actief op het gebied van lobby’s, beïnvloeding, acties, campagnes rond het Waddengebied:
Frisia Zout
Greenpeace
Natuurmonumenten
Milieufederaties (3x)
NAM
NOM: Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij
Ondernemers en hun organisaties
Recreatievaartorganisaties
Rederijen
Seas at Risk
SOVON vogelonderzoek
Stichting Noordzee
Stichting Wad
Toeristische bureaus
Unesco Wereldergfoed
Vervoersorganisaties
Visserij organisaties
VNO NCW
Vogelbescherming Nederland
VVV’s
Waddenacademie
Waddenzeeforum
Waddenfonds
Waddenmedia ( lokaal, gemeentelijk, provinciaal, nationaal en internationaal)
Waddenvereniging
Wadlooporganisaties
Wadvaarders
Waterschappen (3x)
Wereld Natuurfonds
Wetenschappers van Texel, Groningen, Wageningen, Utrecht, Amsterdam, Leeuwarden
Wilde kokkels
Zoutwinning ( zie Frisia)