Wat de Razende Bol bijzonder maakt, is dat de mens er nooit heeft ingegrepen waardoor alles nog ongerept is. Des te unieker is het dat de zandplaat toegankelijk is voor het publiek. Vanuit Den Helder of Oudeschild op Texel kunnen toeristen er tegen betaling georganiseerd na toe varen om een dagje op de zandplaat door te brengen. Tenminste op het zuidelijke deel, het noordelijke deel is tussen 15 mei en 1 november afgesloten voor het publiek om de zeehonden en vogels te ontzien die er rusten. Een zandplaat die ongeveer 1,5 meter boven NAP ligt en bij storm geheel onder water kan komen te liggen. Een plaat die zich per jaar honderd meter in de richting van het Molengat en het Marsdiep verplaatst. Volop natuurlijke dynamiek dus.
Mens versus natuur
Zeevogels en zeehonden voelen zich er thuis, net als de marine en de luchtmacht die er oefenen. Met de dagjesmensen erbij kan het een drukte van belang worden. Nog meer dynamiek en dus botsende belangen tussen natuur en mens. Wat voor regels en wetten gelden er eigenlijk op dit onbewoonde eiland? Zoals alles in Nederland, zijn bestuur en beheer hier maximaal tot achter de komma geregeld. Het eiland is eigendom van het gemeentebestuur van Texel, de rijksoverheid waakt over de Waddenzee en het beheer van de Bol is uitbesteed aan de natuurorganisatie Landschap Noord-Holland die boswachters levert voor voorlichting, toezicht en naleving van regels. Educatieve politieagenten op een zandplaat.
In de zomer komen honderden mensen varend en surfend naar de Bol. Eten, drinken, spelen, plezier, lol, fun, in de natuur. De meeste mensen houden zich keurig aan de regels om de dieren met rust te laten. Maar wat te doen met de partytijgers en de feestbeesten die zich in de wildernis wanen met hun eigen regels, oftewel geen regels. Geen probleem, dan zijn er op de zandplaat boswachters die voorlichting geven en een heuse bon uitschrijven als het uit de hand loopt.
Beheerraad
Wat op de wal gebeurt, gebeurt ook op het wad. Overleggen dus, vergaderen in adviescommissies, stuur-en projectgroepen. Bestuurders die ertoe doen in het waddengebied hebben een heuse beheerraad ingesteld voor plekken zoals de Bol. Ga er even rustig voor zitten, hier volgen de deelnemers aan de beheerraad: Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland, It Fryske Gea, Stichting het Groninger Landschap, Staatsbosbeheer, Wetterskip Fryslan (namens de waterschappen), Rijkswaterstaat Noord Nederland, ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie, ministerie van Defensie en de Vereniging van Oevereigenaren en gebruikers. Voor de Razende Bol is eerder vanuit de beheerraad een pilot opgezet met een projectgroep waarin bovengenoemde instanties vertegenwoordigd zijn. Beleidsvisies, beheersmaatregelen, beheeropgaven, scenario’s, risico-analyses, informatiepunten, boswachters, toezicht, draagvlakvorming, educatie, sancties.
Geen gepolder
We komen voor de rust en krijgen er onrust bij. Verdwijnt het laatste stukje ongerepte natuur en krijgen we een woud aan regels en voorschriften vanwege een minderheid die lak heeft aan respect voor de natuur? Ik zou zeggen laten we het echt heel simpel houden: iedereen die naar de Razende Bol wil, meldt zich bij het hoofdkantoor van de Beheerraad Razende Bol en overlegt hier de volgende documenten in ruil voor een toegangskaart: verklaring omtrent het gedrag (VOG), betalingsbewijs van minimaal vijf jaar donatie aan een natuurorganisatie en het diploma Fatsoenlijke Burger. Statiegeld: €100 in het Waddenfonds. Niks geen gepolder, selectie aan de poort van de Bol: terug naar de ongerepte natuur met de echte liefhebbers.
